Wynagrodzenia – średnia vs mediana [PowerBI]

W 2022 r. GUS opublikował dużą analizę dotyczącą poziomu oraz struktury wynagrodzenia brutto w Polsce za październik 2020 r. Za pomocą interaktywnych wykresów w PowerBI przedstawiam wynagrodzenie brutto w podziale na krotność wynagrodzenia, staż pracy w latach, decyle w tym medianę, płeć oraz główne grupy zawodowe.

SPIS TREŚCI

WSTĘP

Zawsze, kiedy myślałem lub analizowałem wynagrodzenia w Polsce poruszałem się tylko wokół jednej liczby – średniego wynagrodzenia. Nigdy wcześniej nie widziałem ani nie słyszałem, ile wynosi mediana wynagrodzenia w Polsce. Niedawno przez przypadek znalazłem bardzo szczegółowe dane o wynagrodzeniach w Polsce na stronie GUS. Raz na dwa lata GUS publikuje wyniki bardzo szczegółowej analizy dotyczącej struktury wynagrodzeń według zawodów. Ostatnia taka analiza została przeprowadzona za październik 2020 r. a publikacja ukazała się w lutym 2022 r.

Jak widać taka analiza zajmuje GUS ok. 1,5 roku. Następna analiza będzie miała miejsce za październik 2022 r. (tak mi się wydaje), która zostanie opublikowana w lutym 2024 r., jeżeli przyjmiemy także 1,5 roku na czas poświęcony analizie. Dla przypomnienia wynagrodzenie brutto za październik 2020 r. w Polsce wyniosło:

  • 5748,24 PLN – średnia.
  • 4702,66 PLN – mediana.

Poniżej zamieszczam linki do źródeł na stronie GUS:

Dane źródłowe zamieszczone w pełnym raporcie porażają swoją ilością i głębią, co jest bardzo pozytywne. GUS publikuje łącznie 18 tabel, które zawierają bardzo wiele wymiarów wynagrodzenia w Polsce. Poniżej przedstawiam główne wymiary:

  • Płeć.
  • Staż pracy.
  • Wielkość przedsiębiorstw liczona liczbą pracujących.
  • Główne sekcje PKD.
  • Województwa.
  • Sektor – publiczny / prywatny.
  • Grupa zawodowa:
    • 9 wielkich grup.
    • Około 4-6 dużych grup dla każdej wielkiej grupy.
    • Około 10-20 średnich grup dla każdej dużej grupy.
  • Rozkład krotności średniego wynagrodzenia.
  • Decyle średniego wynagrodzenia.

W związku z tak dużą liczbą wymiarów oraz danych trudno jest w zwięzły i syntetyczny sposób przedstawić wyniki. Postawiłem sobie limit 3 wykresów, które w moim subiektywnym przekonaniu najlepiej przedstawią główne wyniki danych opracowanych przez GUS:

  • Rozkład krotności średniego wynagrodzenia.
  • Decyle średniego wynagrodzenia.
  • Staż pracy.

Wszystkie poniższe wykresy można przeglądać w podziale na płeć oraz 9 wielkich grup zawodowych w interaktywnym raporcie PowerBI. Aby pobawić się raportami PowerBI polecam ich przeglądanie na komputerze / laptopie / tablecie.

KROTNOŚĆ ŚREDNIEGO WYNAGRODZENIA

Średnie wynagrodzenie brutto jest miarą bardzo prostą przez co także zrozumiałą. Jednakże średnia ma to do siebie, że niekoniecznie dobrze oddaje rozkład populacji. W ramach dużej populacji nawet kilka obserwacji odstających o bardzo dużej wartości potrafi tą średnią zaburzyć.

Na szczęście GUS podaje informacje o rozkładzie krotności średniego wynagrodzenia brutto w przedziałach co 25 pp. Najniższa krotność to „do 50% średniego wynagrodzenia brutto”, a najwyższa krotność to „powyżej 250% średniego wynagrodzenia brutto”.

W tej sekcji z uwagi na lepszą prezentację danych oraz łatwość w ich porównywaniu zamieszczam 3 wykresy:

  • 1 GRUPA – wykres przedstawia rozkład marginalny (kolumny) oraz rozkład skumulowany (linia) dla tylko jednej grupy zawodowej.
  • ROZKŁAD MAGRINALNY – wykres przedstawia rozkład marginalny (kolumny) z możliwością porównywania wszystkich grup zawodowych.
  • ROZKŁAD SKUMULOWANY – wykres przedstawia rozkład skumulowany (linie) z możliwością porównywania wszystkich grup zawodowych.

POWERBI

ANALIZA

Szczegółowy przegląd wszystkich grup zawodowych w podziale na płeć zostawiam do zabawy każdemu z osobna. We wnioskach skupie się na 3 grupach zawodowych, aby pokazać wynagrodzenie minimalne, średnie oraz maksymalne:

  • OGÓŁEM – przedstawia skalę dla całej Polski.
  • MANAGEROWIE – grupa zawodowa zarabiająca najwięcej.
  • PRACOWNICY WYKONUJĄCE PRACE PROSTE – grupa zawodowa zarabiająca najmniej.

W skali całego kraju (grupa OGÓŁEM) można zaobserwować bardzo ciekawą sytuację. Na wykresie „1 GRUPA” widać, że wynagrodzenie brutto aż 65,6% ludzi jest równe lub wynosi mniej niż średnia krajowa. Może to być nieintuicyjne, aczkolwiek takie zjawisko nosi nazwę skośności rozkładu. Innymi słowy rozkład wynagrodzenia brutto w Polsce nie jest symetryczny.

W naszym przypadku zachodzi następująca relacja dla wynagrodzenia brutto.

ŚREDNIA (5748 PLN) > MEDIANA (4702 PLN)

Aby znaleźć wartość wynagrodzenia brutto, która dzieli populacje na dwie równe części, czyli równo 50% ludzi zarabia mniej a drugie 50% ludzi zarabia więcej, należy posłużyć się medianą. Mediana wynagrodzenia brutto w Polsce wynosi 4702,66 PLN.

Na wykresie ROZKŁAD SKUMULOWANY można łatwo przeanalizować dla ilu procent ludzi wynagrodzenie brutto jest równe lub wynosi mniej niż średnia krajowa w podziale na grupy zawodowe.

  • OGÓŁEM:
    • 65,6% zarabia mniej niż średnia krajowa.
    • 34,4% zarabia więcej niż średnia krajowa.
    • Najwięcej osób mieści się w krotności 50%-75% średniego wynagrodzenia, aż 29,5% ludzi.
  • MANAGEROWIE:
    • 27,5% zarabia mniej niż średnia krajowa.
    • 72,5% zarabia więcej niż średnia krajowa.
    • Najwięcej osób mieści się w krotności powyżej 250% średniego wynagrodzenia, aż 18,8% ludzi.
  • PRACOWNICY WYKONUJĄCE PRACE PROSTE:
    • 95,2% zarabia mniej niż średnia krajowa.
    • 4,8% zarabia więcej niż średnia krajowa.
    • Najwięcej osób mieści się w krotności 50%-75% średniego wynagrodzenia, aż 53,5% ludzi.

DECYLE – MEDIANA

Wiemy już, że średnie wynagrodzenie brutto może być łatwo zaburzone przez wartości odstające, czyli istotnie różnić się od mediany. Zobaczmy teraz ile wynosi wynagrodzenie brutto w podziale na decyle.

Decyle intepretuje się w następujący sposób, przykładowo:

  • Decyl pierwszy oznacza, że 10% ludzi ma wynagrodzenie brutto mniejsze lub równe od wartości decyla pierwszego, a 90% ludzi ma wynagrodzenie brutto równe lub większe od decyla pierwszego.
  • Decyl piąty (mediana) oznacza, że 50% ludzi ma wynagrodzenie brutto mniejsze lub równe od wartości decyla piątego, a 50% ludzi ma wynagrodzenie brutto równe lub większe od decyla pierwszego.
  • Decyl ósmy oznacza, że 80% ludzi ma wynagrodzenie brutto mniejsze lub równe od wartości decyla ósmego, a 20% ludzi ma wynagrodzenie brutto równe lub większe od decyla pierwszego.

POWERBI

ANALIZA

W naszych rozważaniach skupimy się na decylu drugim, piątym (mediana) oraz ósmym:

  • OGÓŁEM:
    • Decyl drugi – 3200 PLN.
    • Decyl piąty (mediana) – 4703 PLN.
    • Decyl ósmy – 7205 PLN.
  • MANAGEROWIE:
    • Decyl drugi – 5000 PLN.
    • Decyl piąty (mediana) – 8062 PLN.
    • Decyl ósmy – 1400 PLN.
  • PRACOWNICY WYKONUJĄCE PRACE PROSTE:
    • Decyl drugi – 2659 PLN.
    • Decyl piąty (mediana) – 3327 PLN.
    • Decyl ósmy – 4159 PLN.

Powyższe liczby według mnie pokazują o ogromnej rozpiętości pomiędzy wynagrodzeniem brutto osób zamożnych (zarabiających dużo) oraz ubogich (zarabiających mało):

  • OGÓŁEM – mediana stanowi 82% średniego wynagrodzenia brutto.
  • MANAGEROWIE:
    • Mediana stanowi 140% średniego wynagrodzenia brutto w grupie OGÓŁEM.
    • Mediana stanowi 171% mediany w grupie OGÓŁEM.
  • PRACOWNICY WYKONUJĄCE PRACE PROSTE:
    • Mediana stanowi 58% średniego wynagrodzenia brutto w grupie OGÓŁEM.
    • Mediana stanowi 71% mediany w grupie OGÓŁEM.

STAŻ PRACY

Ostatnią kategorią wykresu jest średnie wynagrodzenie brutto w podziale na staż pracy w latach. Wydaje się czymś naturalnym, że nasze zarobki powinny rosnąć wraz z upływem lat jak nabywamy coraz więcej doświadczenia i wiedzy.

POWERBI

ANALIZA

Generalnie można powiedzieć, że wraz z większym stażem pracy nasze wynagrodzenie brutto będzie rosło. Porównajmy średnie wynagrodzenie brutto dla stażu pracy w przedziale 15Y – 19,9Y (duże doświadczenie) do stażu pracy 1,9Y (małe doświadczenie) dla wszystkich grup zawodowych.

Na 10 grup zawodowych aż w 7 grupach wzrost średniego wynagrodzenia brutto wyniósł powyżej 20%, w 2 grupach wzrost wyniósł ok 10%, natomiast w 1 grupie wynagrodzenie praktycznie się nie zmieniło. Poniżej szczegóły:

  • OGÓŁEM – wzrost o 44%, 6.250 PLN vs 4.342 PLN.
  • MANAGEROWIE – wzrost o 25%, 11.213 PLN vs 8.943 PLN.
  • SPECJALIŚCI – wzrost o 34%, 7.469 PLN vs 5.560 PLN.
  • TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL – wzrost o 33%, 5.970 PLN vs 4.488 PLN.
  • PRACOWNICY BIUROWI – wzrost o 21%, 4.698 PLN vs 3.869 PLN.
  • PRACOWNICY USŁUG I SPRZEDAWCY – wzrost o 14%, 3. 757 PLN vs 3.290 PLN.
  • ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY – spadek o 1%, 4.017 PLN vs 4.058 PLN.
  • ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY – wzrost o 26%, 4.804 PLN vs 3.825 PLN.
  • OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ – wzrost o 29%, 4.823 PLN vs 3.742 PLN.
  • PRACOWNICY WYKONUJĄCY PRACE PROSTE – wzrost o 9%, 3.581 PLN vs 3.288 PLN.

PODSUMOWANIE

Można śmiało stwierdzić, że pieniądze a zwłaszcza wynagrodzenia nadal są w Polsce tematem tabu. Nadal zdecydowana większość ofert pracy nie podaje widełek wynagrodzenia, w przedsiębiorstwach wynagrodzenia nie są jawne a ludzie jeszcze niechętnie dzielą się takimi informacjami. Są pierwsze oznaki zmian, aczkolwiek daleko im jeszcze do zmiany tego stanu w skali całego kraju.

Jeżeli ktoś chce porównać swoje zarobki z innymi osobami to powinien to robić przede wszystkim względem podobnej grupy zawodowej oraz o podobnym stażu. Oczywiście zawsze istnieje czynnik indywidualny jak nasze umiejętności względem innych, ale tego nigdy nie ominiemy.

Przyznam się, że nigdy nie byłem świadom istnienia tak szczegółowych danych o przeciętnym wynagrodzeniu brutto oraz medianie. Znalazłem je przez przypadek i mam nadzieję, że mogą się one komuś także przydać. Na pewno jak GUS opublikuje nową analizę za 2022 r. to nie omieszkam ją przejrzeć i ponownie podzielić się krótką analizą oraz pokazać dane w raportach PowerBI.

Ja osobiście wyciągnąłem z tych danych kilka wniosków:

  • Widać duży rozdźwięk pomiędzy zarobkami kobiet i mężczyzn, różnice te mogą sięgać nawet więcej niż 20% w niektórych grupach zawodowych.
  • Najlepiej zarabiającą grupą zawodową są MANAGEROWIE, tuż za nimi plasują się SPECJALIŚCI. Jeżeli ktoś nie ma predyspozycji oraz nie lubi pracy typu managerskiego to zawsze może się ukierunkować na bycie wybitnym specjalistą w swojej dziedzinie.
  • Samo średnie wynagrodzenie brutto nie mówi dużo o strukturze wynagrodzeń. Zestawienie średniego wynagrodzenia brutto z medianą dopiero daje jakikolwiek pogląd na poziom wynagrodzeń.
  • Ogółem 65,6% ludzi zarabia poniżej średniego wynagrodzenia brutto. Innymi słowy zarabiając powyżej średniej krajowej jesteśmy w gronie około 30% najlepiej zarabiających Polaków.
  • W miastach generalnie wynagrodzenia brutto są wyższe względem reszty województwa.
  • Pokusiłbym się, o stwierdzenie że Warszawa jako miasto jest trochę osobnym „rynkiem” z uwagi na to, że to właśnie tutaj znajduje się większość siedzib dużych przedsiębiorstw zarówno polskich jak i międzynarodowych. Warszawa koncentruje w sobie także praktycznie cały rynek finansowy oraz wszystkie najważniejsze organy administracji rządowej.

Wpisy o podobnej tematyce

Poduszka bezpieczeństwa

Finanse Osobiste – poduszka bezpieczeństwa [Excel]

Poduszka bezpieczeństwa jest fundamentem zdrowych finansów osobistych. Polega na gromadzeniu oszczędności na tzw. „czarną godzinę”. Na przykładach tłumaczę po kolei czym jest poduszka bezpieczeństwa, jak oszacować jej wartość, jakich instrumentów finansowych użyć do jej budowy oraz jak aktualizować jej wartość w czasie.

Stopa oszczędności

Finanse Osobiste – stopa oszczędności [Excel]

Moja skumulowana stopa oszczędności kształtuje się na poziomie 60% – 70%, co uważam za bardzo dobry wynik. Dane Eurostatu pokazują, że w Polsce stopa oszczędności w 2021 r. wyniosła zaledwie 2,77%. Raport Assay Index 2022 wskazuje, że tylko 57% Polaków deklaruje posiadanie jakichkolwiek oszczędności pieniężnych.

Czynsz za mieszkanei vs inflacja

Finanse osobiste – czynsz za mieszkanie vs inflacja [Excel]

Mój czynsz za mieszkanie od 2023 r. obniżył się o 10%. Pomimo podwyżek cen energii (ogrzewanie, energia elektryczna, etc.) moje zużycie w mieszkaniu istotnie spadło, czego finalnym efektem jest niższy czynsz. W tym wpisie dokładnie analizuje mój czynsz oraz zestawiam go z danymi o inflacji.

Subscribe
Powiadom o
guest

2 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments
Dżejson
Dżejson
1 rok temu

super art, dzięki!